Doğumdan ölüme kadar insanların yaşantısında yer alan maddi ve manevi bütün kültür öğelerini bilimsel olarak derleyen, araştıran, değerlendiren ve bunların sistematik bir açıklamasını yaparak insanlığın kültür tarihini ve özellikle halk kültürünün genel gelişme kurallarını inceleyen, kültürler arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları belirleyip ortaya koyan, gerektiğinde de bu bilimsel sonuçların halkın yararına olacak biçimde düzenleyip halka aktaran ve hatta birtakım uygulamalarda bulunan bir bilim dalıdır.Bilim adamları, insanla uğraşan bilim dalları içinde, folklorun da diğer toplum bilimlerinden ayrılması görüşünü savunmuşlardır. Bu yolda ilk adım 22 Ağustos 1846 yılında İngiltere'de arkeolog ve yazar olan W.J. Thoms tarafından atılmıştır. Thoms yayınlanan bir yazısında, o güne kadar halk edebiyatı, halk adetleri, halk ürünleri adı altında değerlendirilen ürünleri folklorun bir parçası olarak açıklanmıştır. Bu görüş kısa zamanda başta Avrupa ülkeleri olmak üzere, bütün dünyada etkisini göstermiş ve folklora bağımsız bir bilim dalı olarak bakılmaya başlanmıştır.

Folklor terim olarak tükçeye çevrildiğinde "folk=halk, lor=bilim, bilgi" karşılığı "halk bilgisi" ya da "halk bilimi" olmaktadır.

Artık folklor birçok bilimlerin kavşak noktasında bulunan ya da onlarla birçok konuları, ortaklaşa paylaşan bir bilimdir. İnsanlardan insana uzanan bir kültür olan folklor, "alanı insan, konusu özgün kültür olani bilimsel yönten anlayışı ve alana özgü araştırma, teknikler aracığı ile elde ettiği bulgularla genellemeler düzeyinde kuramlara ulaşmayı amaçlayan, toplumsal bilimler içerisinde bir bilimdir. Folklor bir ülke yada belirli bir bölge halkına ilişkin maddi ve manevi alandaki kültürel ürünleri konu edinen, bunları kendine özgü yöntemleriyle derleyen, sınıflandıran, çözümleyen, yorumlayan ve son aşamada da bileşime vardırmayı amaçlayan bir bilimdir. Folklor malzemeleri, halkın meydana getirdiği ürünlerdir. derlenen bir malzemenin, folklorik sayılması için malzemenin anonim olması, kuşaktan kuşağa geçmesi, geleneksel olması gerekir. Yani, derleme yapılan türkünün o köyde, yörede yaygınlık kazanmış olması, bilinmesi, sözlerinin ve ezgisinin anonim olması yada varyantlarının olması, o türkünün folklorik değerini kuvvetlendirmektedir.

TÜRKİYEDE HALK BİLİMİNİN GEÇMİŞİ

- 1913 Ziya Gökalp, Halka Doğru adlı dergide “Halk Medeniyeti-I” başlıklı yazısında Folklor terimine karşılık olarak “Halkiyat” terimini kullanmıştır. 

- 6 Şubat 1914 Mehmet Fuat Köprülü İkdam Gazetesinde “Yeni Bir İlim: Halkiyat-Folklor” konulu yazısında Folklorun Avrupa’daki gelişiminden ve ülke için öneminden söz etmiştir.Folklorun toplum hayatındaki önemini dile getiriyordu.Folklor terimi açık olarak ilk defa bu yazıda geçmiştir.

- 5 Mart 1914 Rıza Tevfik Bölükbaşı Peyam Gazetesi’nin edebiyat ekinde “Folklor” başlıklı yazısında, kelimenin aslını açıklayarak bizdeki anlamıyla  Avrupa’daki anlamı arasındaki farkları işaret etmiştir.Folklorun bizde bir karşılığı olmadığını, konunun halk edebiyatı ürünlerini kapsadığını belirtiyordu Cumhuriyet dönemine kadar folklor konusundaki çalışmalar, daha çok kişisel ve dağınık görünümdedir.

- 1923 Ziya Gökalp'in yazmış olduğu "Türkçülüğün esasları" adlı eseri, folklor açısından önemli bilgiler vermiştir.

- 1923 TBMM 'nin açılışında "milli eserlerimizin derlenerek korunması" programa alınmış, "Hars Müdürlüğü" kurulmuştu.

- 1924 Selim Sırrı Tarcan Türkiye Edebiyat Mecmuasında “Halk İlmi (Halkiyat)” dergisinde Folkloru tanımlayarak, Folklorun birleştirici ve eğitsel bir bilim dalı  oluşunun üzerinde durmuştur.

- 1924 yılında, İstanbul Üniversitesi bünyesinde bir "Türkiyat Enstitisü" kuruldu. M. Fuad Köprülü burada, halkbilim dersleri vermeye başladı.Akademik seviyede ilk halkbilimciler burada yetişti.

- 1924 yılında Musiki Muallim Mektebi, Türk Halk Türkülerini derlemeye başladı ve bunları arşivledi.

- 14 Ekim 1925 yılında Selim Sırrı Tarcan nın İzmir Kız Öğretmen Okulu öğrencileriyle Atatürk'ün huzurunda oynaması, Türk Halk Oyunları için bir dönüm noktası  olmuştur.Atatürk daha sonra Selim Sırrı Tarcan'ı Zeybek oyunlarını yaymakla görevlendirmiştir.

- 1925 yılında Ankara'da kurulan Etnografya Müzesi giderek zengin bir folklor müzesi haline geldi.

- 1926 Selim Sırrı Tarcan'ın Halk Dansları ve Tarcan Zeybeği adlı kitabı yayınlandı.

- 1926 yılında İstanbul Belediyesi Konservatuarı'nca düzenlenen Halk Müziği Derleme Gezilerinde halk oyunlarına yer verilmiştir.

- 1927 yılında bir avuç idealist genç Ankara'da "Türk Halk Bilgisi Derneği"ni kurdu 

- 1927 yılında Ankara’da “Anadolu Halk Bilgisi Derneği” daha sonra da “Türk Halk Bilgisi Derneği” adını alan dernek, Türk Halk Bilimine dönük çalışmaları başlatan  ilk örgüttür. Bu dernek ilk araştırmalarını "halk bilgisi mecmuası" adlı bir cilt halinde yayınladı. İstanbul'da "halk bilgisi haberleri" adlı aylık bir folklor dergisi yayımlanmaya başladı .

- 1929 yılında Mahmut Ragıp Gazimihal ‘Anadolu Türküleri ve Musiki İstikbalimiz’ adlı bir kitap yayımlamıştır. 

- 15.8.1929 yılında İstanbul Belediye Konservatuarı adına Yusuf Ziya Demircioğlu, Mahmut Ragıp Gazimihal, Abdulkadir İnan, Ferruh Arsunar'dan oluşan halk müziği derleme ekibi aralarında bulunan bir sinema operatörü aracılığı ile Trabzon, Rize, Erzincan, Erzurum illerinin halk oyunları filmle saptandı. Halk oyunlarımızın ilk defa bilimsel nitelikte filme alınması bakımından çok önemli bir olaydır.

- 1926-1929 İstanbul Belediye Konservatuarı halk oyunları ve türkülerini derlerken, tekke ve mevlevi müziği hakkında "defter" adı altında seri kitaplar yayımlamaya başladı. derlediği malzemeleri 14 defter halinda yayımladı. Türkiye’de ilk resmi derlemelerdir.

- 1930 yılında ülkemize gelen Macarlar'ın ünlü etnomüzikoloğu Bela Bartok,Ahmet Adnan Saygun ile birlikte ülkemizi gezip, dolaşmış ve derlemelerde bulunmuştur.

- 1932-1943 yıllarında A.A. Saygun Halk Musıkisi Folklor Kurumu kurulması gerekir diye rapor verdi. 

- 1932 yılında kurulan Halkevleri kültürün araştırılması, incelenmesi, yaygınlaştırılması ve halkla
kaynaştırılmasında önemli rol oynamıştır. 

- Atatürk'ün bizzat öncülük ederek kurduğu Halkevleri, folklor açısından önemli ve düzgün çalışmalar yapılan yer oldu. Kurumsal bilgilerin yanında halk oyunları grupları da kuruldu. Festivaller düzenlendi. Yöresel dergiler çıkarıldı. 

-Türk Dil Kurumu da Halk Ağzından Derleme Dergileri, Derleme ve Tarama sözlükleriyle dil konusunda Halk Bilimine katkıda bulunan kurumlar arasındadır.   

-1935 yılının Eylül ayında Atatürk'ün huzurunda da İstanbul'da "Beylerbeyi Balkan Festivali" yapılmıştır.Bu festival Türkiye'de düzenlenen ilk uluslar arası halk oyunları festivalidir. Yurdun dörtbir yanından gelen halk oyunları toplulukları ile Balkan ülkelerinden gelen (Arnavutluk, Bulgaristan, Romanya ve Yunanistan) halk oyunları toplulukları katılmıştır.

- 1936 yılında (Ağustos) 2. Balkan Festivali yapılmıştır. Bu olay da ülkemizdeki festivallerin başlangıcı olması bakımından önemlidir.

- 1938-1948 yılları arasında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesinde Halk Edebiyatının yanında Halk Bilimi konularına da programında yer veren bir kürsü, Pertev Naili Boratav’ın öncülüğünde çalışmalar yapmıştır. Aynı fakültenin Etnoloji kürsüsü ise etnoloji ve sosyal antropolojinin yanı sıra Folklor konularını işlemektedir. 

- 1938 yılında ‘’Halk Bilgisi Mecmuası” ile “Halk Bilgisi Haberleri’nde ağırlık tamamen Halk Bilimsel

yazı ve derlemelere verilmiştir.Bunları Folklor Postası,Türk Folklor Araştırmaları,Türk Etnografya Dergisi,

Folklor,Folklora Doğru, Sivas Folkloru, Halkbilimi gibi dergiler izlemiştir. 

- 1939 yılında Dil ve Tarih Coğrafya fakültesinde"halk edebiyatı ve folklor"adı altında Petrev Naili
Boratav tarafından okutulan ders,1949 yılında kürsü haline getirildi.

- 1940 yılında Muzaffer Sarısözen tarafından kurulan "yurttan sesler korosu" halk türkülerini gerçek şekliyle icra edilmesinde önemli rol oynadı.  

- 1941 yılında Vahit Lütfi Salcı (Vahit Dede)'nın Gizli Türk Dini Oyunları adlı kitabı yayınlandı.

- 1942 yılında Osman Bayatlı'nın Zeybek Oyunları ve Havaları ,Numan Sırrı'nın Erzurum Oyunları ve Havaları adlı kitabları yayınlandı.

- 1944 yılında Kasım Ülgen'in 3 Ciltlik Doğu Anadolu Oyunları ve Havaları adlı kitabı yayınlandı.Kasım Ülgen ülkemizde ilk defa halk oyunlarımızın hareket notasyonunu yapmıştır.

- 1948 yılında Selim Sırrı Tarcan'ın  Yeni Zeybek Raksı adlı kitabı yayınlandı.

- 1949 Türk Folklor Araştırmaları Dergisi, Ağustos 1949'da yayın hayatına girmiş

- 1950 yılında Muzaffer Sarısözen'in başkanlığında halk oyunları topluluğu İtalya ve İspanya'ya gitmiştir.

- 1951 yılında halk evlerinin kapanmasından sonra halk oyunları toplulukları sahipsiz kalmış ve dağılma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır.

- 1954 TÜRKİYEDE YAPILAN İLK HALKOYUNLARI YARIŞMASI.Halkoyunları müsabakası Türkiyede ilk defa Yapı Kredi Bankasının -Halkoyunlarını Yayma ve Yaşatma proğramı -çerçevesinde yapılmıştır.Yer.:İstanbul Açık hava Tiyatrosudur.

 Jüri üyeleri:  Fikret Adil,Selami Andak,Burhan Arpat,Celal Arseven,Bayan Aruzumanof,Behçet Kemal Çağlar,Ulvi Cemal Erkin,Muhsin Ertuğrul,Bedri Rahmi Eyüboğlu,Bedii Faik,Burhan Felek,Eflatun Cem Güney,Yaşar Kemal,Doğan Nadi,Yaşar Nebi Nayır,Vala Nurettin,Tahsin Öztin,Cemal Reşit Rey,Muzaffer Sarısözen,A.Adnan Saygun,Selim Sırrı Tarcan,A.Kutsi Tecer,Cemal Tollu,Vedat Nedim Tör,Tunç Yalman, Halıl Bedii Yönetken.

- 1955 yılında, Yapı ve Kredi Bankası halk oyunlarını yaymak ve yaşatmak amacı ile "Türk halk Oyunlarını Yaşatma ve Yayma Tesisi"ni kurdu.

Bu tesis birçok bant, plak, nota, film gibi oyun ve müzik ürünlerini topladı ve halk oyunları bayramları
düzenledi, ilk halk oyunları seminerini gerçekleştirdi. 

- 1955 yılında Türk Halk Sanatlarını ve Ananelerini Tetkik Cemiyeti kurulmuştur. Bu cemiyet, iki kez ad değiştirerek günümüzdeki Folklor Araştırmaları Kurumu adını almıştır.

- 1958 yılında TUFAK (Turizm Folklor Araştırma Kurumu ) kuruldu.

- 1963 yılında yeniden açılan Halkevleri ile birlikte halk oyunları çalışmalarına başlanmış, dağılan topluluklar tekrar bir çatı altında toplanmıştır.

- 1961 yılında ilk defa halk oyunları semineri yapılmıştır.

- 1964 yılında İstanbul'da "yüksek tahsil gençliği türk folklor enstitüsü kurma derneği" adı altında bir örgüt kurulmuştur. 

- 1964 yılında kurulan “Y.T.G. Türk Folklor Enstitüsü kurma derneği” 1966 yılında “Türk Folklor Araştırmaları Kurumu” adını alarak bu alanda çalışmalar yapmıştır.  

- 1966 yılında “Milli Folklor Enstitüsü” kurulmuştur. Amacı Folklorun çeşitli konularında çalışmalar yaparak bir Folklor arşivi, kütüphanesi, müzesi kurmak, yurdun değişik yerlerinde bu konularda yapılan çalışmaları birleştirip teşvik etmek ve bunlara rehberlik etmektir.Kurum daha sonra sırası ile;

 1973 yılında “Milli Folklor Dairesi Başkanlığı”,

 1982 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde müstakil Daire Başkanlığı,

 1989 yılında “Halk Kültürlerini Araştırma Dairesi Başkanlığı,

 1991 tarihinde de “Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü” adını almıştır 

- 1967 yılında TRT Kurumuda bir derleme gezisi düzenlemiştir.

- 1968 yılında "Türk Halk Oyunlarını Yaşatma ve Yayma Tesisi" sayesinde Milli Eğitim Bakanlığı, TRT işbirliğinde halk oyunlarımız filme alınmıştır.

- 1969 yılında TUFAK Tunus-Kartaca'da Dünya Birincisi oldu

- 1974 yılında Devlet Halk Dansları Topluluğu kurulmuştur.2908 sayılı kanuna göre kurulmuş olan Devlet Halk Dansları Topluluğu'nun yaptığı sahne düzenlemeleri derneklere örnek olmuştur.

- 1975 yılında “Uluslararası Türk Halk Kültürü Kongresi” yapıldı. 

- 1976 yılında İstanbul'da "Türk Musıkisi Devlet Konservatuarı" kurulmuştur.

Kuruluş amacı Ülkemizde yapılan folklor çalışmalarını, daha bilimsel ve akademik kılmak amacı ile,
eğitim ve öğretime ağırlık vermekti.  

- 1978 yılında Gençlik ve Spor Bakanlığı, dernek, kurum ve kuruluşlar, üniversitelerarası
halk oyunları yarışmaları düzenlemiştir.

- 1981 yılında TUFAK Fransa - Dijon'da  Halk Oyunları Yarışmasında Dünya Birincisi oldu .

- 1983 yılında TUFAK Çekoslavakya - Zwollen'de Dört dalda Dünya Birinciliği kazandı.
 

- 1984 yılında İTÜ rektörlüğünde Türk Halk Oyunları Bölümü faaliyete geçmiştir. 
Daha sonraları Ege Üniversitesi'nde Gaziantep Üniversitesi'nde,Devlet Türk Musikîsi
Konservatuarı, Türk Halk Oyunları Bölümü kurulmuştur.

- 1989 yılında “Halk Kültürlerini Araştırma Dairesi Başkanlığı, 1991 tarihinde de “Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü” adını almıştır.

- 1993 yılında Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesinde  Halk Bilimi Bölümü bağımsız bir bölüm oldu.

- 1993 yılında “Uluslararası Ahilik Kültürü Sempozyumu” nun birincisi yapıldı.

- 1994 yılında birincisi yapılan “Türk Araştırma Sonuçları Sempozyumu’’ gerçekleşti.

- 1998 yılında “Türk Araştırma Sonuçları Sempozyumu’’ sonuncusu yapılmıştır. 

- 1999 yılında “Uluslararası Ahilik Kültürü Sempozyumu” nun ikincisi yapılmıştır. 

- 2000 yılında “Mahalli Halk Oyunları Yarışma”nın her yıl yapılması planlanmıştır.

- 2000 yılında  bağımsız Folklor kürsüsü yalnızca Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya

fakültesinde kurulabilmiştir.

- 2001 yılında Türkiye Halk Oyunları Federasyonu kurulmuştur.

YARARLANILAN KAYNAKLAR:
ÖRNEK, Sedat Veyis: Türk Halk Bilimi. Kültür Bakanlığı HAGEM Yayınları, 2. basım, Ankara 1995.
CİNGÖZ, Meltem-ÇAĞLAYAN, Handan: Halk Kültürlerini Araş. ve Geliştirme Genel Müd.Folklor Araş.ve 1994 Yılı Faa.Türk Halk Kültürü Araş.

1994 Kültür Bak. HAGEM Yayınları, Ankara 1996, s.163-184.
TÜFEKÇİ, Nida: Folklor. Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi 3. cilt, İletişim Yayınları, s.776-786
Uluslararası Atatürk ve Türk Halk Kültürü Sempozyumu Bildirileri