1. Yürüyüş:
Havayı alma sırası gelince "üç
yapılarak" oyun başlar. Yerinde
olmak üzere sol ayak bir karış kadar
kalkar ve iner. Sağ ve sol ayaklar
böylece kalkıp inerler. Üç yapılmış
olur. Bu hareket sırasında kollar
iniktir.
Üçler,
oyunun düzenli yürümesi için yapılır.
Her figürün başında ya bu "Üç",
yahut onun yerine soldan dönme
yapılır. Sırası gelince "soldan
dönme" de anlatılır. Tarifler
sırasında, "üç yapılır" denildiği
zaman bu sol, sağ ve yine sol
ayakların yerinde kalkıp inişi
anlaşılmaktadır.
Üç
yapıldıktan sonra durulmadan beş
yapılır. "Beş yapmak" şöyle olur:
Kollar aşağıda ağır ağır sallanır.
Sağ ayak bir adım ileri atar (bir).
Sol ayak bir adım ileri atılır (iki),
Sağ ayak bir adım ileri (üç), sol
ayak bir adım ileri (dört) ve sağ
ayak tekrar bir adım ileri atılır (beş),
durulur. Bu gezinti daha ziyade
daire çizer gibi yapılıp beşte daire
içinde dönmüş olur.
Harmandalının havası bu 3 ve 5 yani
"sekiz" esası içinde döner. Sekiz
figür, bu esasa göre düzenlidir.
İlk
figür, yani (gezinti", bir - iki
veya üç defa yapılabilir. Oyunun
kısa veya uzun sürmesi hareketlerin
sayısına (tekrarına) bağlıdır.
2. Kollu
Yürüyüş: Esas duruşta, sol
ayak önde sağ ayak yarım adım
geridedir. Kollar ağır ağır
kalkarken oyun başlar ve beş yapılır.
Birinci figürün aynıdır, fakat beşte
kollara havada oynatılır. Bir, iki
veya üç defa yapılabilir.
3. Çarpma:
Esas duruştadır, üç yapılır. Bundan
sonra sağ ayak sol ayak üstüne
atılır (bir), yarım adım kadar sağa
açılır (iki), yine sol ayak üstüne
atılır (üç), yarım adım sağa açılır
(dört), beşinci de sağ ayak bir adım
ileri atılır, sol diz üstüne çökülür
(fakat diz yere değmez) ve sağ kol
belden bıçak çeker gibi bir davranış
yaparken yukarı kalkılır (beş),
kollar ağır ağır inerken sağ ayak
üstünde durulur. Üç sayı kadar bu
vaziyette yerinde durulduktan sonra
aynı hareket yürütülür. Sıra beş
sayısına gelince sol ayakla
tekrarlanır. Yani, sol ayak iki
sefer de sağ ayak üstüne çarpılıp
açılır. Beşte soy ayak bir adım
geriye atılarak sol diz üstüne
çökülür gibi yapılmak suretiyle
kalkılır.
Üçüncü figür bir defa oynanır.
İstenirse ikinci figür bir veya iki
defa tekrarlanır.
4. Ağır Atlama:
Esas duruş. Üç yapılır. Sağ
ayak sol ayak üstüne atılıp üç sayı
kadar durulur. Sağ ayak burnu bir
karış önden yere değdirilir ve bir
adım kadar ileri atılır (dört); sol
ayak bir adım ileri atılarak biraz
çökülür ve kalkılır (beş); ayağa
kalkılırken kolları ağır ağır iner.
5. Diz Üstü:
Soy ayak önde, sağ ayak yarım adım
geridedir. "Üç" yerine "soldan dönme"
yapılacaktır. Soldan geri şöyle
dönülür. Sol ayak kaldırılıp bir
karış açıkta yarım sola doğru
basılır (bir); sağ ayak gövdeyle
birlikte yarım daire çizerek sola
döner (iki) sol ayak yerinden kalkıp
bir karış öne basar (üç) sola
dönülmüş olur. Dönme sonunda yine
sol ayak önde, sağ ayak yarım adım
geride kalmıştır.
Sağ
ayak sol ayağın dizi üstüne atılır (bir);
aynı ayak arkaya atılır (iki), gene
sağ ayak bir adım ileri atılır (üç),
sol ayak arkada kalmak üzere çökülür.
Sol diz üstüne gelinerek sol diz bir
kere yere vurur (dört); yerde yarım
sola dönülüp sağ diz de bir kere
yere vurulur (beş). Sol ayak üstünde
ayağa kalkılırken kollar ağır ağır
aşağıya iner.
Sol
ayak üstünde ayağa kalkıldıktan
sonra istenilirse esas duruşta sağ
ayak üstüne basılarak "soldan dönme"
yapılır. Kollar aşağıdadır ve ağır
ağır sallanır, sonra kaldırılırlar.
İkinci figür gibi oynanır.
6. Atik
Hareket: Esas duruş ve üçü
yerine "soldan dönme" yapılır.
Sol
ayak sol ayak üstüne doğru hızla
gider ve sağa gelir (bir); sağ ayak
bir adım ileri atılır, çökülür ve
hemen ayağa kalkılır (iki); sol ayak
diz üstüne atılır (üç), bir adım
ileri basılır (dört); sol ayakla bir
defa sekilirken sağ ayak öne atılıp
çökülür gibi yapılarak kalkılır (beş).
Kollar da ağır ağır indirilmiştir.
İstenilirse beşinci figürün
sonundaki gibi oynanır.
7. Diz Çökme: Üç yerine "soldan dönüş"
yapılır. Dönüşten sonra; sağ ayak
arkada kalıp yarım adım öndeki sol
ayağın üstüne basılır. Sağ ayak
hızla bir adım ileri atılır (bir);
çökülür (iki); sol diz iki kere yere
vurulur (üç): sonra ayaklar yerde
kımıldamaksızın yarım sola dönülür,
sağ diz bir defa yere dokundurulur (dört),
sağ ayak üstüne basılarak kalkılır
ve kalkılırken kollar ağır ağır iner
(beş). İstenilirse birinci figürün
sonundaki gibi oynanır.
8. Çapraz -
Bağlantı: Sol ayak ilerde,
sağ ayak geride durulur, soldan
dönülür.
Sağ
ayak az sola çaprazlama bir adım
atılır yere basılır (bir); sol ayak
da yerinde bir miktar kalkıp yine
basar (iki); sağ ayak yarım sağa
döndürülürken bir adım ileri atılır
(üç); sol ayak sağın yanına gelip
ucu yere basar (dört); tekrar sol
yana bir adım kadar açılarak burnu
hafifçe yere basılırken sağ kol
yukarda ve sol kol inik bulunur;
böylece bir miktar kaykılı durulup
sel'm verilmiş olur ve oyun biter (beş).
Harmandalı zeybeği; İzmir, Denizli,
Balıkesir, Çanakkale, Manisa, Aydın
köylerinde sıklıkla oynanmaktadır.