|
Başlıca halk oyunları olarak: Al Yemeni,
Davul Oyunu, Gerede Zeybeği, Halimem, Karaköy Sekmesi, Karşılama,
Köroglu, Adayolu Kestane, Menmen (Pıt pıt), Meşeli, Ördek, Sürütme,
Bindirme, Göynük Zeybeği, harbi Çengi Mudurnu Zeybeği, Omuz Halavı
Zilleri başlıca halk oyunlarıdır. Halk çalgıları ise; Davul, zuma,
kaval, tef, divan sazı, bağlama, cura, kabak kemanedir.
BOLU YÖRESİ KIYAFETLERİ
KADIN GİYSİLERİ
BAŞA GİYİLENLER
Tepelik (Takke): Döğme gümüşten olup fese
tutturulur. Gümüş yaklaşık 13 cm uzunluğunda kare şeklinde 1, 1.5 cm
eninde bulunur. Tepeliğin hizasında altın zincirler olup, fes
hizasına kadar sarkar. Her zincirde üçer altın olmak üzere, turn
başta 30 altın bulunur. Fesin üzerinde yani tepeliğin altına kırmızı
renkte saten geçirilir.Bunun ismi de çeki veya gaz'dir. Altınlar
bunun üzerinde sallanır.
Çember (Başörtü): Tepeliğin üzerine beyaz
renkte, kenarlan gül işlemeli, uç çevresi pul oya ile işli, yöresel
adı "ÇEMBER" olan eşarp örtülür. Eşarptaki işlemeler kanaviçe ile
yapılır. Çemberi kadınlar üstten, kızlar ise çene altından bağlar.
Saçlan bel hizasına kadar iner ve ince örü yapılır. Saçların
gürlüğüne göre örü sayısı da değişir. En az 40, en çok 60 adettır.
Örülerin uçlarına ise nazar değmesin diye mavi boncuk takılır.
Kızlar gelin olurken, saçlan önden kakül kesilir. Buna da o yörede
"zülüf' denir.
SIRTA GİYİLENLER
Akça Göynek: Kendi el tezgahlarında beyaz
iplikten dokunan düz renkte kumaştan dikilir.Yaka ve etek uçlan iki
su halinde kanaviçe işlenir.Zengin elişi
motiflerle süslü olan bu giysiye halk dilinde "AKÇA GÖYNEK" ismi
verilir.Motiflerin yapıldığı ilik yünden olup, yörede yetişen
otlardan boyalarla renklendirilmiştir.Bu
göynekler önde bulunan iplere göre isim alır. At nalı işlemeli,
Bıçak burnu işlemeli, Goyun gözü, işlemeli, Çırrak işlemeli, Kedi
ayaği işlemeli, Muskali işlemeli, Goydürme işlemeli, Yılan iyesi
işlemeli. Söz konusu göyneğin boyu diz kapağı altındadır.
Fermane: Üst kısmına yöresel adı "FERMANE"
olan kollu çepken giyilir. Kadife, çuha veya suet kumaştan yapılan
bu giysi, bordo-lacivert-ördek başı yeşil
renklerden olur. Fermanenin kollan ve on kısımları gümüş sim işli
olup, işlerde gül motifleri hakimdir. Boyu ise bel hizasındadır.
İşlik: Bazi kişilerce fermene yerine daha ziyade suet kumaştan
yapılan işlik giyilir.Turuncu, mavi ve bordo renklerde yapılır. Boyu
bel hizasındadır. Çevresi ve Ön kısmı işli kollarında da çok ince
bilezik olup hafif büzdürülür. Sade işlemeli olan bu giysi
üzerindeki motiflere gore isim alır. a) Koç boynuzlu, b) Aynah, c)
Güllü işlemeli, d) Kaz ayaği, e) Düz didi, f) Oturtma
Üç Etek: İplikleri kendileri tarafından
boyanır.Renklerde genelde bordo veya lacivert hakimdir. Kumaş el
tezgahında dokunur. O yörede bulunan köylere göre
kareli veya çizgili olarak değişmektedir.Fermane veya işliğin altına
giyilir. Şalvar: Üçeteğin kumaşından el tezgahlannda dokunur .Bazı
köylerde çizgilisi de giyilmektedir. Uçkur kısmına ayrı bir kumaş
geçer. Kumaşlarda rengine ve desenine göre isim alır. 1- Çiğer alı
2- Kırmızı alaca don 3- Mavi alaca don.
AYAĞA GİYİLENLER
Çorap: Kırmızı, yeşil, mavi, lacivert, sarı ve
beyaz renklerin hakim olduğu çorap bulunur.Gül motiflerinin
çoğunlukta bulunduğu çoraplar yün ipliğinden örülür.Bunlarda
motiflerine göre isim alır. 1. Muskalı tek şişli çorap 2. Mozak gülü
beş şişli çorap 3. Dağınık gül beş şişli çorap 4. Karalı yel este
beş şişli çorap 5. Güççük beş şişli çorap.
 Yemeni (Ayakkabı): Altı kösele ve kabaralı
olan ayakkabıların yüz kısmı deri kaplıdır. Renklerde bordo
kırmızısı veya siyah renk hakimdir. Genelde kina ve düğünlerde
giyilir. Yöresel adı "KUNDURA" veya "YEMENI”dir. Günlük giysileri
ise hayvan derisinden yapılmış çarıktır.
AKSESUAR
Gümüş Kemer: Dövme gümüşten olup, önünede
kurbağa kafası biçiminde tokası bulunur. Üç eteğin üzerine takılır.
Yörede gümüş kemer yerine kırma kemer de kullanılmaktadır. Halk
dilinde bunlara "kuşak" adı verilir.
Dizili Altın: Kırmızı kurdeleye dizili altın
kullanılır. Bunlarda boyuna takılır.
Tahta Kaşık: Oyun aracı olarak da şimşirden
yapılan tahta kaşık kullanılır.YARARLANILAN KAYNAKLAR
Ahmet Şenol MEB Türk Halk Oyunları Giysileri -1999 Ankara
|
